Ανέκαθεν ο Παναθηναϊκός και η Λεωφόρος προσέλκυαν όλες τις μεγάλες προσωπικότητες της χώρας, τους ανθρώπους που ακροβατούσαν μεταξύ πραγματικότητας και φαντασίας, τα πνεύματα που, όταν όλοι οι άλλοι έβλεπαν μπροστά τους το μαύρο παρόν, εκείνοι ζωγράφιζαν μονοπάτια που οδηγούσαν σε ένα πολύχρωμο μέλλον.
Δεν είναι καθόλου τυχαίο που η Λεωφόρος υπήρξε χώρος Αντίστασης κατά τη γερμανική Κατοχή. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που το 1944, μετά την απόβαση των συμμαχικών στρατευμάτων στην Ελλάδα, υψώθηκε –για πρώτη φορά στην Αθήνα– η γαλανόλευκη σημαία στο γήπεδο του Παναθηναϊκού. Τέσσερις ημέρες πριν από την αποχώρηση των Γερμανών!
Και δεν είναι καθόλου τυχαίο που επί Δικτατορίας –να κάτι που δεν ξέρουν πολλοί…–, πριν από την εξέγερση του Πολυτεχνείου, εδώ, στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας 160, οργανώθηκε και ξεκίνησε μία από τις μεγαλύτερες μέχρι τότε διαδηλώσεις κατά του χουντικού καθεστώτος. Αυτό συνέβη την 1η Οκτωβρίου 1973, όταν ο Σταύρος Ξαρχάκος έδωσε συναυλία-διαμαρτυρία κατά την Συνταγματαρχών στη Λεωφόρο. Ο Νίκος Ξυλούρης και αυτός πάτησε τότε –για πρώτη, αλλά όχι τελευταία φορά– το ιερό χορτάρι του γηπέδου του Παναθηναϊκού και τραγούδησε:
«Μπαρμπα Γιάννη Μακρυγιάννη
δεν μας τά’ γραψες σωστά.
Το φιλότιμο δε φτάνει
για να πάει κανείς μπροστά».
Η συναυλία-διαδήλωση τελείωσε με κυνηγητό και ξύλο από την Αστυνομία. Και με συλλήψεις ανυποψίαστων περαστικών έξω από το γήπεδο. Με περιστατικά δηλαδή που συμβαίνουν μόνο σε δικτατορικά καθεστώτα…
Ο «Αρχάγγελος της Κρήτης» είχε συνδεθεί με τον Παναθηναϊκό από το 1965, όταν συνέθεσε και τραγούδησε τραγούδι για την αήττητη ομάδα του Στέφαν Μπόμπεκ. Τότε οι αήττητες ομάδες έκαναν «Ξυλούρηδες» να τις υμνούν. Πλέον τις αήττητες ομάδες τις υμνούν ασήμαντα ανθρωπάκια που βγαίνουν στο γυαλί και που αύριο κανείς δεν θα τους θυμάται. Σημεία των καιρών…
Μετά τη δικτατορία, ο Ξυλούρης έδωσε κι άλλες συναυλίες στο γήπεδο του Παναθηναϊκού. Η σημαντικότερη εμφάνισή του ήταν αμέσως μετά τη Χούντα, σε ιστορική συναυλία που διηύθυνε ο Γιάννης Μαρκόπουλος, στο πλαίσιο των γυρισμάτων της ταινίας του Νίκου Κούνδουρου «Τραγούδια της Φωτιάς».
Εκείνη την ημέρα –ήταν Καλοκαίρι του 1974– βρέθηκαν στη Λεωφόρο ορισμένοι από τους σημαντικότερους ανθρώπους των πνευμάτων της εποχής. Στην πρόχειρη σανιδένια εξέδρα, που είχε στηθεί στο τερέν του γηπέδου, πάτησε και η Μελίνα Μερκούρη, ο Μάνος Λοΐζος, η (φανατική παναθηναϊκός) Τζένη Καρέζη, όπως επίσης και ο Λάκης Χαλκιάς. Ο τελευταίος, συνοδεία των Χαράλαμπου Γαργανουράκη και Λιζέττας Νικολάου, τραγούδησε…
«Μαλαματένια λόγια στο μαντήλι
τα βρήκα στο σεργιάνι μου προχθές.
Τ' αλφαβητάρι πάνω στο τριφύλλι
σου μάθαινε το αύριο και το χθες».
Και πέντε χρόνια αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 1979, όταν ο Ξυλούρης αρρώστησε σοβαρά και διένυε τις τελευταίες ημέρες της ζωής του, πάλι εδώ, στη Λεωφόρο, πραγματοποιήθηκε μία μεγάλη «συναυλία αγάπης» προς ενίσχυση του σπουδαίου καλλιτέχνη.
Σήμερα, καπετάνιοι του γηπέδου είναι οι οπαδοί του Παναθηναϊκού Αθλητικού Ομίλου. Κρατούν γερά το πηδάλιο, ορμούν σε φουρτούνες, βγαλμένες από τα «χθες» της Κατοχής και της Χούντας, και μετά, αναδύονται στην επιφάνεια. Πιο δυνατοί από ποτέ. Ξανά και ξανά! Δεν βυθίζονται γιατί είναι ενωμένοι! Στις ψυχές τους σιγοκαίει πάθος, λόξα και αποφασιστικότητα. Ξέρουν πως αν παλέψουν με τα κύματα, στο τέλος «θα κάνει ξαστεριά». Και αγκαλιασμένοι τραγουδούν, παραφράζοντας τα λόγια του Ψαρονίκου:
«Τον Π.Α.Ο. μου, τον Π.Α.Ο. μου τον αγαπώ!...»
